Ἀριθμ. πρωτ. 1058/ΕΞ. /2000
Ἐν Ἀθήναις τῇ 11ῃ Ἀπριλίου 2000

ΕΙΔΙΚΗ ΣΕΙΡΑ Β'
-
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ ὑπ᾿ ἀριθμ. Δ'


Πρός
Τούς Εὐλαβεστάτους Κληρικούς,
Μοναχούς καί Ἱεροψάλτας
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς

Ἐνταῦθα

Θέμα: Τά παιδιά τοῦ Ἱεροῦ

Ἀγαπητοί Ἀδελφοί καί Πατέρες,

Εἰς τά θέματα τῆς τάξεως καί εὐπρεπείας πού πρέπει νά ἐπικρατοῦν κατά τή θ. λατρεία μας ἐντάσσεται καί ἡ παρουσία μέσα στό Ἅγιο Βῆμα τῶν Παιδιῶν ἐκείνων, πού βοηθοῦν τόν λειτουργόν ἱερέα στήν καλή ἐπιτέλεση τοῦ ἱεροῦ ἔργου του. Τά Παιδιά αὐτά, κατά τεκμήριον, λογίζονται ὅτι διακρίνονται γιά τήν εὐσέβειά των, προέρχονται κατά κανόνα ἀπό καλές καί συγκροτημένες οἰκογένειες, παρακολουθοῦν μαθήματα στό Κατηχητικό Σχολεῖο τῆς ἐνορίας καί γενικῶς προσφέρονται γιά ἀξιοποίηση ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Βήματος. Μέ τήν ἀντιληπτικότητα δέ πού συνήθως τά διακρίνει, τά Παιδιά αὐτά μποροῦν νά ἐξελιχθοῦν, μέ τήν κατάλληλη λειτουργική ἀγωγή, σέ πολύτιμους συμπαραστάτες τῶν ἱερέων.

Εἶναι ἰδιαίτερη εὐλογία γιά ὅλους μας τό ὅτι ὑπάρχει πληθύς Παιδιῶν πού προθυμοποιοῦνται νά βοηθοῦν στό Ἱερό. Μή λησμονεῖτε ὅτι στήν ὕπαιθρό μας ἄρχισε νά παρατηρεῖται σπάνις τέτοιων Παιδιῶν, στίς προτεσταντικές δέ Κοινότητες τοῦ ἐξωτερικοῦ ἡ ἀπουσία παιδιῶν γενικά εἶναι φαινόμενο ἀνησυχητικό. Ἐμεῖς ἐδῶ, ἐπειδή ἔχομεν ἀθρόαν προσφοράν Παιδιῶν, δέν τήν ἐκτιμοῦμε πάντοτε, μέ ἀποτέλεσμα νά "ἀποπαίρνουν" μερικοί ἱερεῖς τά Παιδιά αὐτά ἤ νά τά κακομεταχειρίζονται μέ ὑπερβολική αὐστηρότητα ἤ νά μή ἀσχολοῦνται διόλου μαζί των.

Κάποτε πρό ἐτῶν εὑρέθην σέ μοναστηριακό Ναό ἑτερόδοξης Ἐκκλησίας τοῦ ἐξωτερικοῦ ἐν ὥρᾳ λατρείας καί ἐνωχλήθην ἀπό τό γεγονός ὅτι διαρκοῦντος τοῦ κηρύγματος ἕνα μικρό παιδάκι, ξέφυγε ἀπό τήν ἐπιτήρηση τῆς μητέρας του, καί περιεφέρετο στό μέσον τῆς ἐκκλησίας κάνοντας θόρυβο. Ὁ ἱεροκήρυξ δέν ἔδωσε καμμία σημασία, καί ὅταν στό τέλος τοῦ ἐξεδήλωσα τήν ἀπορίαν μου -παίρνοντας ὡς βάσιν τά τότε ἰσχύοντα στήν Ἑλλάδα- διότι δέν ἀντέδρασε " γιά νά βάλει στή θέση της τή μητέρα πού ἀδιαφοροῦσε ", ἐκεῖνος μέ ἁπλότητα μοῦ εἶπε: "Ξέρετε γιά μᾶς ἐδῶ εἶναι μεγάλη εὐλογία τό νά ἔχουμε ἕνα παιδί στην ἐκκλησία μας, γι᾿ αὐτό καί ἀνεχόμαστε κάθε ἀταξία πού κάνει ". Σκέφθηκα ἐκείνη τή στιγμή καί σκέπτομαι καί σήμερα, πόσοι ἀπό ἐμᾶς μιλοῦν ἄσχημα στούς γονεῖς ὅταν φέρνουν τά μικρά παιδιά τους στήν ἐκκλησία, ἤ μαλλώνουν μέ ἄσχημο τρόπο τά παιδιά πού ἀτακτοῦν ἤ εἶναι ἀνοικτίρμονες ἀπέναντι τῶν οἰκογενειῶν πού ἔχουν παιδιά. Τίς ἴδιες σκέψεις, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, κάνω καί γιά τά παιδιά τοῦ Ἱεροῦ.

Καί τοῦτο, διότι δέν δείχνουν ὅλοι οἱ ἱερεῖς τίς πρέπουσες εὐαισθησίες ἀπέναντι τῶν Παιδιῶν αὐτῶν καί δέν ἐπωφελοῦνται ὅσον πρέπει τῆς προθυμίας των νά μάθουν "πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι" ( Α´ Τιμ. 3,15 ) μέ ἀποτέλεσμα τά Παιδιά αὐτά τελικῶς νά ἐξελίσσωνται σέ ἀσεβεῖς σκανδαλοποιούς πρός ζημίαν τῶν ψυχῶν των καί πρός δυσφήμησιν τῆς Ἐκκλησίας, καί νά ἀποχωροῦν σκανδαλισμένα. Καί βεβαίως -θά μποροῦσε νά σχεφθῆ κανείς- κάποια ἄλλα Παιδιά θά καταλάβουν τήν θέσιν πού θά ἐγκαταλείψουν τά πρῶτα, ὅμως ποιός μπορεῖ νά ὑπολογίσει τήν πνευματική ζημία πού προέρχεται στίς ψυχές τῶν Παιδιῶν αὐτῶν, ὅταν ἡ προσέλευσίς των στό Ἱ.Βῆμα ἔγινε ἡ αἰτία τῆς ἀσεβείας των;

Ἐν ὄψει τῶν ἀνωτέρω καί πρός ἀποτροπήν καταστάσεων δυσαρέστων καί ψυχοφθόρων, παρακαλῶ νά προσέξετε τίς ὁδηγίες πού ἀκολουθοῦν καί ἀποβλέπουν στήν ὀρθή ἀντιμετώπιση τοῦ ζητήματος αὐτοῦ, ὥστε μόνον ὠφέλεια νά προκύπτει καί γιά τήν Ἐκκλησία καί γιά τά Παιδιά.

1. Τά Παιδιά τοῦ Ἱεροῦ -ὅπως λέγονται ἤ τά "Παπαδάκια"- ξεκινοῦν ἀπό ζῆλο καί ἐνθουσιασμό νά ἔλθουν στό Ἅγιο Βῆμα. Ὁ ζῆλος αὐτός δέν ἐμφανίζεται σέ ὅλα τά Παιδιά. Κατά συνέπειαν τό ἐνδιαφέρον πού δείχνουν τά "Παπαδάκια" γιά τήν Ἐκκλησία εἶναι δείκτης τῆς ἀγάπης των πρός τήν Ἐκκλησία, ἐνίοτε δέ καί ἔνδειξη τοῦ πρός τήν ἱερωσύνην προσανατολισμοῦ των. Πολλά ὅμως ἀπό αὐτά, μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου, ἀποβάλλουν, ἕνεκα τῆς ἐξοικειώσεώς των μέ τά θεῖα, κάθε εὐλάβεια καί μεταβάλλονται σέ ἀσεβῆ πλάσματα πού καί τήν ψυχήν των ἀδικοῦν καί τούς ἐκκλησιαζομένους ἐνοχλοῦν καί σκανδαλίζουν.
   
   
2. Τήν κακή αὐτή ἐξέλιξη προκαλεῖ τίς περισσότερες φορές τό κακό παράδειγμα ἐνίων ἱερέων, οἱ ὁποῖοι συμπεριφέρονται οἱ ἴδιοι μέ ἀσέβειαν ἐντός τοῦ Ἱ.Βήματος, καί εἴτε ἀτακτοῦν συνομιλοῦντες ἀδεῶς κατά τήν διάρκεια τῶν Ἱ. Ἀκολουθιῶν, εἴτε προβάλλουν ἐνώπιον τῶν Παιδιῶν τίς ἀντιθέσεις καί διαφορές πού ἔχουν μεταξύ των, εἴτε διαπληκτίζονται, κρημνίζοντες ἔτσι τόν φόβον τοῦ Θεοῦ ἀπό τίς καρδιές τῶν μικρῶν αὐτῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ. Ἡ πεῖρα διδάσκει ὅτι πολλά ἀπό τά Παιδιά αὐτά ἔφθασαν στήν ἀσέβειαν ἀπό ἀπροσεξία τῶν ἱερέων. Γι᾿ αὐτό, ἄν θέλετε νά ὠφεληθοῦν τά Παιδιά αὐτά καί νά μή σᾶς κακολογοῦν αὔριο, φροντίσατε νά τά διδάξετε μέ τό παράδειγμά σας πῶς πρέπει νά στέκωνται μέσα στό Ἅγιο Βῆμα. Μή φέρεσθε ἀπρόσεκτα καί μή ἐκτίθεσθε μπροστά των. Δέν πρέπει τά Παιδιά αὐτά, ἐπειδή μπῆκαν στό Ἱερό, νά χάσουν κάθε καλή ἰδέα γιά τούς κληρικούς μας. Κάνετέ τα νά σᾶς σέβωνται καί νά σᾶς ἀγαποῦν.
   
   
3. Τά Παιδιά τοῦ Ἱεροῦ ἔρχονται στό Ἱερό χωρίς νά γνωρίζουν τίποτε ἀπό τήν Ἐκκλησία ἤ ἀπό τήν ὑπηρεσία πού καλοῦνται νά προσφέρουν. Κάποιος πρέπει νά τά διδάξει, νά τούς μάθει γιατί γίνεται τοῦτο ἤ τό ἄλλο καί πῶς πρέπει καλύτερα νά γίνεται. Πρός τοῦτο χρειάζεται "μεράκι" καί χρόνος. Ἄν ἀφιερώσετε λίγο χρόνο γιά διδασκαλία, θά ἀπολαύσετε πολύ γρήγορα τούς καλούς καρπούς τοῦ κόπου σας. Μάθετέ τα πρῶτον τί εἶναι τό Ἅγ. Βῆμα καί πῶς πρέπει ἐκεῖ νά εἰσέρχωνται. Ἐμπνεύσατέ των τόν σεβασμόν καί τόν φόβον τοῦ Θεοῦ. Καί κατόπιν διδάξτε τα γιά τά πρακτικά ζητήματα. Π.χ. πῶς ἀνάβουν τό θυμιατό, πότε πρέπει νά τό ἔχουν ἕτοιμο, πῶς γίνεται ἡ Εἴσοδος, πῶς κόβεται τό Ἀντίδωρον.
   
   
4. Ὅταν μπαίνουν στό Ἱ.Βῆμα, μάθετε τά Παιδιά νά σταυροκοπιοῦνται πρό τῆς Ἱ. Εἰκόνος τοῦ Ἀρχαγγέλου πού εἶναι στή θύρα, νά τήν ἀσπάζωνται καί κατόπιν νά εἰσέρχωνται ὄχι σάν "σίφουνες" ἤ τρέχοντας, ἀλλά μέ σεμνότητα. Μάθετέ τα ὅτι δέν πρέπει νά ἀνεβαίνουν τίς σκάλες τοῦ Ἱεροῦ ἀνά δύο, καί ὅταν εἰσέλθουν νά ἔλθουν νά κάνουν μιά μετάνοια καί νά σᾶς φιλήσουν τό χέρι, νά λάβουν εὐλογία καί νά καθίσουν φρόνιμα.
   
   
5. Διδάξετέ τα νά μή περιφέρωνται ἄσκοπα μέσα στό Ἅγιο Βῆμα, νά μή περνοῦν τρέχοντας πίσω ἀπό τήν Ἁγ. Τράπεζαν, ἀλλά πάντοτε ἀργά καί κάνοντας τόν Σταυρόν τους, νά μή ὁμιλοῦν μεγαλοφώνως δημιουργώντας θόρυβον, νά συνεννοοῦνται χαμηλοφώνως καί νά δείχνουν σεβασμόν καί δέος.
   
   
6. Ἀναθέσατε σέ κάθε Παιδί, εἰ δυνατόν, ἕνα ξεχωριστό διακόνημα. Π.χ. ἕνα Παιδί νά μάθει καλά νά ἀνάβει τό θυμιατό, ἕνα ἄλλο νά κόπτει τό Ἀντίδωρον, ἕνα ἄλλο νά προετοιμάζει τά τῆς Εἰσόδου, νά κτυπᾶ τήν καμπάνα κ.λ.π. Κάποιο δέ μεγάλο Παιδί πού ἔχει χρόνια στό Ἱερό μπορεῖ νά ἀναλάβει τήν διασφάλιση τῆς τάξεως χωρίς νά φωνασκεῖ ἤ νά χειροδικεῖ. Ἡ ἀνάθεσι αὐτή συνήθως φιλοτιμᾶ τά Παιδιά, τά ὁποῖα φροντίζουν νά ἀνταποκρίνωνται ὡς ἄριστα.
   
   
7. Ἐφ᾿ ὅσον ὑπάρχουν Παιδιά μέσα στό Ἱερό δέν χρειάζεται ἐκεῖ ἡ παρουσία τῆς Νεωκόρου. Τά παιδιά μποροῦν κάλλιστα νά τήν ἀναπληρώσουν στά ἐντός τοῦ Ἱ.Βήματος καθήκοντά της. Καλόν εἶναι νά μή ἐμφανίζεται ἐν ὥρᾳ λατρείας μέσα στό Ἱερό.
   
   
8. Τά Παιδιά πρέπει ἀπαραιτήτως νά φοροῦν ὡραῖα στιχάρια καί ὀράρια στό μπόϊ τους. Οἱ στολές αὐτές πρέπει νά εἶναι καλοραμένες, καλοσιδερωμένες, νά διπλώνωνται καί νά φυλάσσωνται μέ ἐπιμέλεια στά ντουλάπια. Δέν ἐπιτρέπεται μεγάλα Παιδιά νά φοροῦν στιχάρια πού τούς φθάνουν κάτω ἀπό τό γόνατο, εἴτε νά λείπουν τά ὀράρια, εἴτε νά εἶναι βρωμερά καί τρισάθλια. Ὁ νεωκόρος ἔχει τήν εὐθύνη τῆς σέ καλή κατάσταση διατήρησης τῶν στολῶν αὐτῶν. Ἐν ἀνάγκῃ, ἐάν δέν ἔχετε πρόσωπο κατάλληλο νά τίς περιποιηθῆ, πῆτε στά Παιδιά νά παίρνουν τίς στολές στό σπίτι καί ἡ μητέρα των νά τίς φροντίζει.
   
   
9. Πρίν ἀπό τήν ἔνδυσή των τά Παιδιά πρέπει νά προσέρχωνται ἐνώπιον τοῦ λειτουργοῦ ἱερέως κρατώντας μέ τά δύο χέρια τό στιχάριο καί τό ὀράριόν τους ἕκαστος καί νά ζητᾶ εὐλογίαν λέγοντας "Εὐλόγησον Δέσποτα τό στιχάριον σύν τῷ ὀραρίῳ". Ἐξηγῆστε στά Παιδιά γιατί πρέπει νά πάρουν εὐλογία πρίν ἐνδυθοῦν ὡς καί τό τί σημαίνει στά νεοελληνικά ἡ φράσις αὐτή.
   
   
10. Τά Παιδιά ἐνδύονται ἥσυχα καί ἐγγιζούσης τῆς ἐνάρξεως τῆς Θ.Λειτουργίας καλόν εἶναι νά παρατάσσωνται πίσω ἀπό τήν Ἁγ. Τράπεζαν ὥστε νά μή συνομιλοῦν καί ἀτακτοῦν. Ἀπό τή θέση αὐτή μποροῦν λίγο πρίν ἀπό τήν Εἴσοδον νά λάβουν ἀνά χεῖρας τά ἑξαπτέρυγα καί τίς λαμπάδες καί νά παραταχθοῦν διά τήν εἰσόδευσιν εἴτε πλησίον τῆς βορείας Πύλης ἀπό ὅπου θά ἐξέλθουν, εἴτε καί ἔξω αὐτῆς.
    
    
11. Μετά τήν Μεγ. Εἴσοδον μερικά Παιδιά συνηθίζουν νά ἀπεκδύωνται καί ἤ νά φεύγουν ἤ νά συνομιλοῦν. Δέν εἶναι πρέπον. Τά Παιδιά ξεντύνονται μέ τό "Δι᾿ εὐχῶν....". Γι᾿ αὐτό συνιστῶ ἀμέσως μετά τήν Μεγ. Εἴσοδον τά Παιδιά νά καταλαμβάνουν τήν ἴδια θέση πού εἶχαν πίσω ἀπό τήν Ἁγ. Τράπεζαν ἀπ᾿ ἀρχῆς τῆς Θ. Λειτουργίας, κρατώντας στά χέρια τά ἑξαπτέρυγα καί τίς λαμπάδες. Αὐτά θά τά τοποθετήσουν μετά τό πέρας τῆς λατρείας. Μέ τόν τρόπον αὐτόν δέν ἀφήνονται τά Παιδιά νά συνομιλοῦν καί νά ἀσεβοῦν, ἀλλά ὑποχρεώνονται καί ἐθίζονται στό νά συμμετέχουν στή Θ. Λατρεία.
    
    
12. Βέβαια θά πρέπει σέ κάποιο ἀπό τά Παιδιά αὐτά ἤ ἄν ὑπάρχει ἕνα μεγαλύτερο πού ἐποπτεύει χωρίς νά ἔχει ντυθῆ στολήν, νά ἀνατεθοῦν κάποια καθήκοντα πού εἶναι ἀπαραίτητα ὅπως π.χ. ἡ προετοιμασία τοῦ "ζέοντος", ἡ προσφορά τοῦ θυμιατοῦ, ἡ προσφορά τοῦ Ἀντιδώρου στόν ἱερέα πρός εὐλόγησίν του, κ.λ.π.
    
    
13. Μέ τήν ἀπέκδυσιν τῶν Παιδιῶν οἱ στολές πρέπει νά φυλάσσωνται καλά καί νά μή διπλώνωνται πρόχειρα, διότι καταστρέφονται καί δέν μποροῦν νά ξαναφορεθοῦν ἄν δέν σιδερωθοῦν. Πάντως σᾶς ἐπαναλαμβάνω πόσον ἄσχημη ἐντύπωση κάνουν οἱ στολές τῶν Παιδιῶν ὅταν εἶναι τσαλακωμένες, βρώμικες ἤ κοντές.
    
    
14. Ὅσα ἀπό τά Παιδιά τοῦ Ἱεροῦ ἐξελίσσονται καλά, μπορεῖ νά χειροθετοῦνται Ἀναγνῶστες. Οἱ ἐφημέριοι καί δή οἱ Πνευματικοί των Πατέρες ἔχουν τόν λόγον νά μᾶς κάνουν τήν πρότασιν. Ἐμεῖς ἀνταποκρινόμεθα στίς προτάσεις αὐτές. Πρέπει ὅμως νά πρόκειται γιά Παιδιά κάποιας ἡλικίας καί ὡριμότητος πού νά προσφέρουν ἐγγυήσεις ὅτι θά ἐκτιμήσουν τήν τιμήν πού τούς γίνεται καί ὅτι αὐτή θά ἀποτελέσει γι᾿ αὐτά ἰσχυρό κίνητρο περαιτέρω πνευματικῆς προόδου. Στά Παιδιά πού χειροθετοῦμεν ἀναγνῶστες δίδομεν εἰδικόν Πιττάκιον. Καλόν ἐξ᾿ ἄλλου εἶναι ἄν τά Παιδιά αὐτά σιγά-σιγά ἐξελιχθοῦν σέ πραγματικούς Ἀναγνῶστες τῶν ἀναγνωσμάτων.
    
    
15. Ὅσα ἐπίσης ἀπό τά Παιδιά αὐτά δείχνουν κλίσιν πρός τήν ψαλτική, καλόν εἶναι νά τά ἐνθαρρύνετε νά φοιτήσουν σέ κάποια Σχολή γιά νά μάθουν καλά τήν ψαλτική τέχνη καί κατόπιν νά μεταπηδήσουν ἀπό τό Ἱερόν εἰς τό ψαλτήριον.
    
    
16. Τά προσφερόμενα ἀπό τούς πιστούς Πρόσφορα, πρέπει νά δέχεσθε οἱ ἱερεῖς καί ὄχι τά Παιδιά. Ὅπου αὐτό δέν μπορεῖ νά γίνει, ἄς τά δέχωνται μέν τά Παιδιά, ἀλλά μάθετέ τα νά τά σέβωνται καί νά μή τά πετοῦν ἐδῶ κι᾿ ἐκεῖ.
    
    
17. Τίς τυχόν παρατηρήσεις σας πρός τά Παιδιά κάνετέ τις μέ ἀγάπη καί προσήνεια χωρίς φωνές καί μαλλώματα. Τά κερδίζετε μέ τήν ἠπιότητα καί ἐπιείκειάν σας. Ἔπειτα ἄν εἶσθε ὑπερβολικά αὐστηροί, θά φύγουν ὅλα τά Παιδιά καί θά μείνετε μόνοι.
    
    
18. Μή ἐπιτρέπετε στά Παιδιά τοῦ Ἱεροῦ νά κάθωνται ὅταν σεῖς εἶσθε ὄρθιοι ἐνώπιον τῆς Ἁγ. Τραπέζης. Μάθετέ τα νά σᾶς σέβωνται καί νά γνωρίζουν τίς στιγμές τῆς Θ. Λατρείας κατά τίς ὁποῖες ἐπιτρέπεται σ᾿ αὐτά νά κάθωνται.
    
    
19. Ἀπό τά Παιδιά αὐτά προσδοκᾶται ἡ ἄντληση τῶν νέων, τῶν μελλοντικῶν στελεχῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἴσως ἀπό αὐτά νά προέλθουν οἱ αὐριανοί διάδοχοί μας. Ὅπως καί ἀπό αὐτά τά Παιδιά μπορεῖ νά προέλθουν οἱ αὐριανοί ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας. Ἀναλογισθῆτε τίς εὐθύνες σας, ἰδίως στή δεύτερη περίπτωση καί ἐκπληρώσατε τό χρέος σας ὅπως πρέπει.
    
    
20. Τέλος, παρακαλῶ ὅλους σας νά συμβάλετε μέ τή ζωή, τό παράδειγμα καί τούς λόγους σας στήν ἐπικράτηση πνεύματος εὐπρέπειας, σεμνότητος καί εὐταξίας μέσα στήν ἐκκλησία. Τό ζήτημα τῶν Παιδιῶν, πού σᾶς ἔθιξα μέ τήν Ἐγκύκλιόν μου αὐτήν, δέν εἶναι παρωνυχίδα. Προσέξατέ το καί θά μέ δικαιώσετε. Εἶμαι βέβαιος ὅτι ἀντιλαμβάνεσθε τό καθῆκον σας πρός τήν κατεύθυνσιν αὐτήν.

Ἀγαπητοί μου,

Σᾶς ἔγραψα τίς ὁδηγίες μου αὐτές ἀποβλέπων στήν ἐξασφάλιση τῶν καλυτέρων συνθηκῶν προσφορᾶς τῆς Θ. Λατρείας. Ἡ παρουσία γενικά τῶν Παιδιῶν στήν ἐκκλησία εἶναι βεβαίως ἐπιβεβλημένη, ἀλλά καί τῶν Παιδιῶν μέσα στό Ἱ. Βῆμα εὐπρόσδεκτη. Μή ἀποπαίρνετε τά Παιδιά ὅταν ἔρχονται κοντά σας καί μή τά ἀποθαρρύνετε. Σκεφθεῖτε πόσα σχόλια ἀκούουν εἰς βάρος των καί πόσες ὀχλήσεις δέχονται, ἐπειδή φοιτοῦν στήν ἐκκλησία. Εἶναι γενναῖα τά Παιδιά αὐτά καί ἀξίζουν τήν ὑποστήριξίν μας καί τήν ἀγάπην μας. Μή τούς τήν στεροῦμεν ἀπό ἀδιαφορίαν καί ἰδιοτροπίαν.

Σᾶς εὔχομαι τήν εὐλογία καί τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ.

Μέ πατρικές εὐχές

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ