Ομιλία Μακαριωτάτου

ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ
ΓΙΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
ΣΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΝΙΚΑΙΑΣ

( 22/4/2001 )

Με συνοχή καρδίας και με μελαγχολικές σκέψεις συμμετέχουμε αυτή τη στιγμή σ' αυτή την αναμνηστήρια τελετή, στο μνημόσυνο θα λέγαμε με τη γλώσσα της Εκκλησίας, προσευχόμενοι για την ανάπαυση των ψυχών των αδίκων θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας, στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ιδιαίτερα των θυμάτων των τέκνων του Ισραήλ, τα οποία επλήρωσαν πολύ βαρύ φόρο επάνω εις το βωμό του ρατσισμού, των διακρίσεων, απέναντι σε ένα ολόκληρο λαό και σε μια ολόκληρη θρησκεία.

Προσευχόμαστε για την ανάπαυση των ψυχών, όλων εκείνων που εξοντώθησαν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, γιατί πιστεύουμε ότι "δικαίων ψυχαί εν χειρί Θεού και δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι", όπως μας διαβεβαιώνει ο σοφός συγγραφέας της Παλαιάς Διαθήκης.

Διερωτώμαι όμως, αν η μελαγχολία η οποία κυριαρχεί αυτή τη στιγμή μέσα στις καρδιές μας, για ότι συνέβη πριν από 56 χρόνια, θα πρέπει να έχει ως αποδέκτη της τα θύματα της θηριωδίας του ανθρώ-που ή μάλλον θα έπρεπε να έχει ως αποδέκτας τους θύτες, αυτούς οι οποίοι επρόδωσαν την ανθρώπινη ιδιότητα, αυτούς οι οποίοι θέλησαν να επιδείξουν τη δύναμη της ισχύος των, επάνω σε ανθρώπους οι οποίοι δεν έκαμαν κανένα κακό εις αυτόν τον κόσμο.

Το μόνο κακό ιδιαίτερα γι' αυτούς που τιμούμε σήμερα, ήταν το ότι ανήκαν στη φυλή του Ισραήλ και επρέσβευαν την εβραϊκή θρησκεία. Αυτοί οι οποίοι πήραν εκείνες τις πρωτοβουλίες, αυτοί είναι άξιοι της μελαγχολίας μας και είναι άξιοι της κατακρίσεώς μας και της θλίψεώς μας, γιατί απέδειξαν ότι ο άνθρωπος όταν δεν έχει αξίες μέσα του και δεν πιστεύει πουθενά, αυτός ο άνθρωπος είναι σκληρότερος και από τα άγρια θηρία και επιδεικνύει αυτή τη σκληρότητά του, όταν του δοθεί η ευκαιρία, απέναντι σε εκείνους που τους θεωρεί ότι είναι αδύνατους.

Έλληνες και Εβραίοι έχουμε, μπορεί να πει κανείς, μία κοινή πορεία μέσα στην ιστορία. Είμαστε και οι δύο λαοί δυναμικοί, οι οποίοι χρειάστηκε να ξεπεράσουμε πολλές ιστορικές δυσκολίες και να επιλύσου-με πολλά ιστορικά μας προβλήματα. Μπορεί να υπάρχουν πολλά τα οποία μας χωρίζουν.

Δεν έχουμε π.χ. την ίδια γλώσσα. Μιλώ για τους Ισραηλίτες, οι οποίοι ομιλούν την εβραϊκή γλώσσα. Δεν έχουμε ίσως την αυτή ιστορία. Έχουμε όμως ένα κοινό στοιχείο και αυτό το στοιχείο είναι οι κοινές ρίζες των θρησκειών μας, γιατί τόσο εσείς, οι Εβραίοι, όσο και εμείς οι Χριστιανοί, ξεκινάμε από τα βάθη των αιώνων, πιστεύοντας τον ?να και Αληθινό Θεό.

Και τόσο η δική σας θρησκεία που αποτελεί τη βάση και τη ρίζα της δικής μας, όσο και η δική μας, απετέλεσαν δια μέσου των αιώνων το πιο δυναμικό στοιχείο της ταυτότητάς μας. Ήταν αυτό το στοιχείο που πάντοτε μας διέκρινε και αποτελούσε το πιο ισχυρό έρεισμά μας, για να μπορέσουμε να ορθοποδήσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες μας.

Η θρησκεία σας έγινε η αιτία γι' αυτή την εξόντωση των ομοφύλων σας από μέρους των ναζιστών. Αλλά η θρησκεία σας επίσης, έγινε η αιτία για την αναγέννησή σας και όλοι ξέρουμε ότι ο Θεός σας έχει ευλογήσει. Σας έδωσε τη δυνατότητα τώρα να έχετε ένα κράτος δικό σας. Και αυτό είναι μια ένδειξη μιας ξεχωριστής ευλογίας του Θεού.

Και σ' αυτό το κράτος, η θρησκεία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, γιατί οι πρωτεργάτες της ιδρύσεως και της συστάσεως αυτού του κράτους, ήξεραν πολύ καλά ποια είναι η δύναμη εκείνη πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθεί αυτός ο λαός, για να κατορθώσει να αντιμετωπίσει τις πρόσθετες δυσκολίες του επάνω στη γη.

Ξέρω ότι είναι πολύ εύκολο να επιρρίπτει κανείς ευθύνες για το ολοκαύτωμα στον έναν ή στον άλλον. Έχω ακούσει ότι πολλοί αισθά-νονται τον πειρασμό να υποθέσουν ότι στο υπόβαθρο αυτής της διά-κρισης και αυτής της εξόντωσης υπήρχε η θρησκεία του χριστια-νισμού.

Δεν είναι αλήθεια. Ο Χίτλερ ήτο από εκείνους οι οποίοι επεδί-ωκαν τη μεταρρύθμιση του χριστιανισμού σύμφωνα με τα πολιτικά τους πιστεύω. Γι' αυτό θα γνωρίζετε ασφαλώς, ότι είχε εισαγάγει -και αυτό αποτελούσε επίσημη διδασκαλία του εθνικοσοσιαλισμού της εποχής εκείνης- την απόρριψη παντελώς της Παλαιάς Διαθήκης από το χριστιανισμό.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Δεν είναι μόνο άδικο το να χρεώνεται ο χριστιανισμός την ευθύνη γι' αυτά τα εγκλήματα, μπροστά στα οποία η κάθε γρηγορούσα συνείδηση κάθε ανθρώπου και πολύ περισσότερο κάθε χριστιανού, αισθάνεται έναν στεναγμό μέσα της.

Την πραγματική έκφραση του χριστιανισμού μην την ανα-ζητήσετε στο γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό. Αναζητήστε την αν θέλετε εδώ στην πατρίδα μας. Εδώ όπου η εκκλησία και η ορθοδοξία στάθηκε ένας προμαχώνας προστασίας των Εβραίων κατά την εποχή εκείνη.

Και θα ήθελα στην ομήγυρη αυτή, η οποία διακρίνεται για το γεγονός ότι είναι γονατιστή αυτή τη στιγμή μπροστά σε τούτο το βω-μό και μπροστά στην αιώνια μνήμη των θυμάτων της ναζιστικής θηριω-δίας, να καταθέσω στην αγάπη σας μία μόνο μαρτυρία, η οποία όμως είναι αντιπροσωπευτική και είναι και πολύ χαρακτηριστική, για την εκδοχή του χριστιανισμού απέναντι στον άνθρωπο σαν εικόνα του Θεού και σαν παιδί σαν Θεού, σε οποιαδήποτε φυλή και αν ανήκει και οποια-δήποτε θρησκεία και αν πρεσβεύει.

Ας μεταφερθούμε πίσω 54-55 περίπου χρόνια και ας πάμε στην ωραία νήσο του Ιονίου Πελάγους τη Ζάκυνθο. Εκείνη την εποχή μητροπολίτης είναι κάποιος Χρυσόστομος Δημητρίου, που καλείται από το διοικητή της Γκεστάπο να παρουσιαστεί εις το γραφείο του.

Προσέρχεται και δέχεται την εντολή ενός δύο ημερών, να συντάξει και να παραδώσει την κατάσταση με τα ονόματα των Εβραίων της νήσου. Βλέπω εδώ ότι ήταν 275. Όταν πέρασε η προθεσμία, δύο άνδρες ανέβαιναν τα σκαλοπάτια της διοικήσεως των Γερμανών. Ο ένας ήταν ιερωμένος, ήταν ο μητροπολίτης. Ο δεύτερος ήταν πολιτικός, ήταν ο τότε Δήμαρχος Ζακύνθου Λουκάς Καρέρ.

Και ενεφανίσθησαν στον Γερμανό αξιωματικό κρατώντας ένα φάκελο, τον οποίο και έδωσαν. Εκείνος πιστεύοντας ότι είναι η ποθητή λίστα την οποία ανέμενε, άνοιξε το φάκελο και βρήκε μία κόλλα χαρτιού, στην οποία ήταν γραμμένα δύο ονόματα. Μητροπολίτης Χρυσόστομος- Δήμαρχος Λουκάς Καρέρ.

Αυτό δεν έγινε πουθενά στη κατεχόμενη Ευρώπη. Καμία άλλη εκκλησία δεν στάθηκε τόσο κοντά στους αδελφούς Εβραίους, όταν αυτοί διέτρεχαν τον έσχατο κίνδυνο.

Αγαπητοί μου, δεν τα λέω αυτά, για να χειροκροτήσετε. Τα λέω γιατί είναι η αλήθεια. Όπως μεγάλη αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να μιλάμε στην εποχή μας για ανεκτικότητα απέναντι σε εκείνους που δεν είναι σαν κι εμάς, είτε δεν είναι της ίδιας μας φυλής, είτε δεν είναι της ίδιας μας θρησκείας.

Είναι υποτιμητικό για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια να μιλάμε για ανεκτικότητα. Πρέπει να μιλάμε για αγάπη, για αποδοχή, για αλληλεγγύη. Και δυστυχώς, οι άνθρωποι δεν βάζουν μυαλό, γιατί βλέ-πετε, τότε έγινε το ολοκαύτωμα και τώρα και στις ημέρες μας, στην τελευταία δεκαετία, έγιναν εθνοκαθάρσεις και έγιναν άλλου είδους ολοκαυτώματα, εις βάρος άλλων λαών, άλλων θρησκειών.

Και θα έπρεπε όλος ο κόσμος να υψώσει φωνή διαμαρτυρίας, γιατί συνεχίζεται η ίδια τακτική και η ίδια πολιτική, όπως ίσως όχι σε τέτοια αγριότητα όπως τότε με τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, αλλά ωστόσο εις βάρος λαών ολοκλήρων, οι οποίοι είναι αθώοι και παρά ταύτα καλούνται να πληρώσουν πολύ βαρύ φόρο αίματος και θυσιών, για να έρθουν να υποστηρίξουν και να δουλέψουν στις παγκόσμιες σκοπιμότητες των ισχυρών της γης.

Γι' αυτό αγαπητοί μου, τόσο εσείς οι Ισραηλίτες το θρήσκευμα, όσο και εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί, πρέπει να έχουμε καύχημα τη θρησκεία του ο καθένας μας και δεν είναι λύση να κρύβουμε τη θρησκεία μας για να γλιτώσουμε τάχα από τις διακρίσεις των άλλων.

Τη θρησκεία μας την έχουμε σημαία μας και όλοι μας θα πρέπει τη θρησκεία μας να την έχουμε μπροστά μας και να μην ντρεπόμαστε να πούμε εμείς πως είμαστε χριστιανοί και εσείς πως είσαστε Ισραηλίτες.

Διότι αλλιώς αυτοί που θέλουν να μην τα λέμε αυτά και αυτοί που θέλουν να τα διαγράφουν αυτά και όσοι έχουν παρασυρθεί και θέλουν και αυτοί ακόμα είτε από εμάς, είτε από εσάς, να ξέρετε, θα επαναληφθούν τα γεγονότα αυτά, εάν δεν έχουμε ερείσματα πραγμα-τικά και αν δεν έχουμε ρίζες για να στερεωθούμε καλά.

Και δεν υπάρχει πιο ισχυρή ρίζα απ' τη θρησκεία. Αυτή την ρίζα όταν την αποβάλουμε, τότε θα είμεθα άξιοι της τύχης μας και τότε δεν θα έχουμε κανένα δικαίωμα να κάνουμε αυτού του είδους τις τελετές. Σας εύχομαι την ευλογία του Θεού.